ÖNERME NEDİR?
Ocak 17th, 2010
ÖNERME NEDİR?
ÖNERME NEDİR?
Önerme: Önerme (proposition) kabul edilebilen (affirmée) yahut reddedilebilen (niée) bir iddiadır (assertion). Her önerme bir cümledir, ama her cümle bir önerme değildir. Sadece haber (déclarative) cümleleri önermedir. Şu cümleler önerme değildir: a) Soru (interrogative) cümleleri: “Kim geldi?”. b) Emir cümleleri: “ Kapıyı aç!” c) İstek cümleleri (volitives): “Gelmek isterim.” Bir önermenin üç parçası vardır: Konu (sujet), sıfat (prédicat), bağ (copule). “Dünya yuvarlak-tır.” önermesinde “Dünya” konu, “yuvarlak” sıfat, “-tır” bağ adını alır. Sıfat olan kelime “iddia”yı temsil eder.
Nicelik (Quantite): “Politikacılar yalancıdır.” Açık (precision) olmayan bir önermedir. “Bütün politikacılar yalancıdır.” mı demek istenmiştir, yahut “Bazı politikacılar yalancıdır.” mı demek istenmiştir? Bunun açıklığa kavuşturulması gerekirdi. Bütün ve bazı sözleri önermenin nicelik (quantitatif) karakterini belirtir. Bütünü ifade eden önermeler, tümeldir (universelles). Parçayı ifade eden önermeler tikeldir (particulieres). Tek bir bireyi ifade ediyorsa tekildir.
Nitelik (Qualité): Bir önerme, bir şeyi ya tasdik ya inkâr eder. O halde nitelik yönünden önermeler iki tipe ayrılır: a) Tasdik (affirmative) önermeleri: “Taş ağırdır.”, b) inkâr (négative) önermeleri: “ Taş canlı değildir.”
Nicelik ve nitelik bakımından önermeler dört çeşit olabilir:
1) Tümel olumlu önermeler ( işareti: A: Asserti) : “Her A, B’dir.”
2) Tümel olumsuz önermeler (işareti :E: NEgat): “Hiçbir A, B değildir.”
3) Tikel olumlu önermeler ( işareti: İ : Aff İrmo): “Bazı A’lar B’dir.”
4) Tikel olumsuz önermeler (işareti: O: NegO) : “Bazı A’lar, B değildir.
1. ve 2. önermeler karşıt (mukabil) önermelerdir (contraires).
1. ve 4. önermeler çelişik önermelerdir (contradictoires) .
3. ve 4. önermeler altık önermelerdir (subalternes yahut sous-contraires).
Kategori: Edebiyat (Genel) | ÖNERME NEDİR? için yorumlar kapalı